Pracownia Diagnostyki Obrazowej​

Badania radiologiczne dzieci

Na badanie RTG należy zabrać Książeczkę Zdrowia Dziecka, ponieważ wykonanie procedury radiologicznej u osób poniżej 16. roku życia należy odnotować w/w książeczce.

Wykonanie badania RTG u osób między 16 a 18 rokiem życia wymaga zgody Pacjenta oraz zgody jego opiekuna prawnego.

Badanie Tomografii Komputerowej.                    

Badanie tomografii komputerowej jest bezbolesną i jedną z podstawowych metod diagnostyki obrazowej w medycynie, wykorzystującą promieniowanie rentgenowskie, takie jak podczas wykonywania tzw. zdjęć rentgenowskich. Wpływ promieniowania jonizującego na organizm nie jest obojętny, dlatego badania wykonywane są wyłącznie ze wskazań medycznych i przy dawkach szczególnie nadzorowanych i akceptowalnych w diagnostyce.

Na każde badanie z użyciem promieniowania jonizującego Pacjent musi mieć skierowanie wystawione przez lekarza.

Badania Tomografii Komputerowej wykonujemy wyłącznie w ramach NFZ, nie wykonujemy badań komercyjnych.

Do przeprowadzenia badania wymagane jest:

• skierowanie na badanie,
• aktualny wynik poziomu kreatyniny,
• wynik TSH – w przypadku nadczynności tarczycy,
• podpisana zgoda na badanie,
• ankieta, którą Pacjent wypełnia w dniu badania,
• wyniki badań wykonanych wcześniej – RTG, USG, TK, MR.

*

PROCEDURA RADIOLOGICZNA

Badanie wykonuje technik elektroradiologii. W badaniu uczestniczy pielęgniarka, która czuwa nad Pacjentem w trakcie podawania kontrastu. Nadzór nad badaniem sprawuje lekarz radiolog.

Kobietom w wieku rozrodczym, badanie TK zaleca się wykonywać w pierwszych 10 dniach cyklu miesięcznego.

Przeciwskazaniem do wykonania badania TK jest ciąża, z powodu szkodliwego wpływu promieniowania rentgenowskiego na rozwój płodu.

Kobieta karmiąca piersią, po badaniu z podaniem kontrastu, nie powinna karmić dziecka w ciągu najbliższych 24 godzin, a ściągnięty w tym czasie pokarm powinien zostać wylany.

Przed badaniem  należy zdjąć biżuterię, wszelkie metalowe elementy z okolicy badanej.

Przed badaniem jamy brzusznej lub miednicy małej Pacjent będzie musiał wypić około 1 litra niegazowanej wody.

ŚRODEK CIENIUJĄCY (tzw. KONTRAST).

Ze względu na wskazania medyczne w niektórych badaniach wymagane jest dożylne podanie środka cieniującego. Niejonowy, jodowy środek cieniujący silnie pochłaniający promieniowanie rentgenowskie podawany jest dożylnie, doustnie i doodbytniczo podczas badania TK, w  celu dokładniejszej oceny badanego obszaru, lepszego uwidocznienia struktur tkanek i narządów.
O konieczności dożylnego podania kontrastu, w każdym przypadku, decyduje lekarz radiolog nadzorujący badanie. Decyzję podejmuje indywidualnie na podstawie posiadanej wiedzy medycznej o dożylnych środkach cieniujących, z uwzględnieniem informacji o aktualnym stanie zdrowia Pacjenta. Pacjent ma prawo nie wyrazić zgody na podanie środka cieniującego, jednak w takich przypadkach wartość diagnostyczna badania może być znacznie ograniczona.

Radiolog może zdecydować o wykonaniu badania bez wzmocnienia kontrastowego, ze względu na  brak możliwości podania kontrastu. O takiej decyzji Pacjent jest każdorazowo informowany.

W trakcie podawania kontrastu, Pacjent może odczuwać ciepło i metaliczny posmak w ustach. Odczucia te są częste i typowe.

Kontrast wydalany jest z organizmu samoczynnie w ciągu 24 godzin.

Mimo, że jodowe środki cieniujące uważane są za jedne z najlepiej tolerowanych preparatów stosowanych w medycynie, mogą wywołać reakcje niepożądane (nefropatie – zaburzenia funkcjonowania nerek, hipertyreozę – nadczynność tarczycy, reakcje niezwiązane z nerkami i tarczycą). Reakcje uczuleniowe najczęściej pojawiają się w ciągu pierwszych 20 minut od podania (rzadko po 24-48 godzinach), niezależnie od wszystkich podjętych środków ostrożności.

REAKCJE I POWIKŁANIA PO DOŻYLNYM PODANIU KONTRASTU.

W przypadku wystąpienia w trakcie badania uczucia duszności, nudność, nagłego przyspieszenia akcji serca należy natychmiast powiadomić personel pracowni. Ryzyko pojawienie się wczesnych reakcji niepożądanych (w ciągu pierwszych 20 minut od podania), niezwiązanych z nerkami, jest największe u osób z astmą oskrzelową, uczuleniem (atopią) wymagającą leczenia, wcześniejszą umiarkowaną lub ciężką reakcją na podanie kontrastu.
Wczesne reakcje niepożądane podzielone zostały według stopnia nasilenia na:

Łagodne: nudności, wymioty, świąd skóry, pocenie się, pokrzywka, kaszel, chrypka;
Umiarkowane: omdlenie, obrzęk twarzy, obrzęk krtani, skurcz oskrzeli;
Ciężkie: drgawki, wstrząs hipotensyjny, zatrzymanie oddychania, zatrzymanie akcji serca.

Wystąpienie reakcji na dożylne podanie kontrastu jest niezależne od podanej dawki i może wystąpić w chwili podania kontrastu jak również do tygodnia od chwili podania.

Późne reakcje niepożądane występujące od 1 godziny do 1 tygodnia po podaniu to lekkie i umiarkowane reakcje skórne nie wymagające aktywnego leczenia.

Innym powikłaniem powstałym w wyniku podawania środka kontrastowego pod ciśnieniem jest pęknięcie żyły i wynaczynienie środka kontrastowego. Większość uszkodzeń ma charakter łagodny. Pęknięcie żyły
i wynaczynienia środka kontrastowego może spowodować uszkodzenie naczynia krwionośnego, krwiak podskórny, zator lub zakrzep w naczyniu żylnym, lokalne zmiany zapalne w miejscu wynaczynienia środka kontrastowego poza żyłę, zakrzepicę żył powierzchniowych. Do powikłań odległych należy martwica tkanek miękkich. Pielęgniarka nadzorująca badanie, udzieli Pacjentowi informacji o zasadach postępowania po pęknięciu żyły.

PRZECIWWSKAZANIA DO PODANIA KONTRASTU.

W związku z możliwością wystąpienia reakcji niepożądanej na dożylne podanie kontrastu, istnieją przeciwwskazania, co do jego podania. Przeciwwskazaniami są:

powikłania po poprzednim podaniu kontrastu,
alergia (zwłaszcza uczulenie na jod),
astma oskrzelowa,
nadczynność tarczycy,
cukrzyca,
paraproteinemia (szpiczak mnogi, choroba Waldenstroma – rzadka odmiana chłoniaka, czyli choroby nowotworowej zlokalizowanej w obrębie układu chłonnego),
niewydolność układu krążenia i układu oddechowego,
niewydolność nerek (eGFR poniżej 60ml/min/1.73m²), stężenie kreatyniny w surowicy krwi powyżej 1,4 mg/dl,
niewydolność wątroby,
planowana scyntygrafia lub leczenie jodem promieniotwórczym.
PACJENCI PRZYJMUJĄCY METFORMINĘ.
Pacjenci z cukrzycą leczoną Metforminą(preparaty: Formetic, Glucophage, Gluformin, Metfogamma, Metformax, Metformin, Siofor) w przypadku badania TK z podaniem środka kontrastowego powinni odstawić lek na 48 godzin przed badaniem i 48 godzin po badaniu z uwagi na możliwość spowodowania kwasicy mleczanowej (leki odstawić po uzgodnieniu z lekarzem prowadzącym).

UWAGA! Jeżeli eGFR wynosi powyżej 60ml/min/1,73m2 wówczas Pacjent może nadal przyjmować metforminę.

PACJENCI Z NIEWYDOLNOŚCIĄ NEREK.

Ryzyko uszkodzenia nerek i zaburzenia ich funkcjonowania dotyczy Pacjentów, którzy: mają eGFR poniżej 60ml/1,7m2 lub podwyższony poziom kreatyniny w surowicy, są odwodnieni, mają zastoinową niewydolność serca, dnę, wiek powyżej 70 lat, równocześnie podawane są niesteroidowe leki przeciwzapalne.

CHOROBY MAJĄCE ZNACZENIE, GDY PODAJEMY KONTRAST.

Dna moczanowa (podagra, artretyzm, zapalenie stawów) – choroba spowodowana jest zwiększonym stężeniem kwasu moczowego wynikającym ze zmniejszonej wydajności pracy nerek, co wiąże się z niskim eGFR.

Szpiczak mnogi – choroba rozrostu układu krwiotwórczego, w której występuje m.in. białkomocz świadczący o uszkodzeniu nerek.

Nużliwość mięśni (miastenia) – choroba autoimmunologiczna związana z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu odpornościowego, który wytwarza przeciwciała skierowane przeciwko własnym komórkom, charakterystycznym objawem jest nadmiernie szybkie męczenie się mięśni prowadzące do osłabienia. Dochodzić może do osłabienia mięśni oddechowych, co prowadzi do duszności i niewydolności oddechowej.

Choroby autoagresji  (RZS, toczeń) –  to również choroby autoimmunologiczne i  z uwagi na podawane w przebiegu choroby leki nefrotoksyczne np. niesteroidowe leki przeciwzapalne, istnieje ryzyko zagrożenia nefropatią przy równoczesnym podaniu jodowego środka kontrastowego.

Astma, nadciśnienie płucne, niewydolność serca w stadium początkowym – osoby z tym rozpoznaniem są
w grupie podwyższonego ryzyka na działanie niepożądane związane z podaniem środka kontrastowego. Może dojść do skurczu oskrzeli, wzrostu oporu naczyniowego w płucach lub obrzęku płuc.

Nadczynność tarczycy (hipertyreozę) – pojawia się, gdy tarczyca wydziela nadmierną ilość hormonów tarczycy: tyroksyny (T4), trijodotyroniny (T3), kalcytoniny. Nagłe dostarczenie jodu w dużej dawce (przy podaniu środka cieniującego kilkaset razy większe, niż wynosi dzienne zapotrzebowanie) potrafi silnie zaburzyć funkcjonowanie tarczycy. Stężenie wspomnianych hormonów mierzy się po to, aby zminimalizować ryzyko powikłań. Nadczynność po aplikacji kontrastu może się rozwinąć – zwłaszcza u osób z guzkami tarczycy lub nasilić, jeżeli już występuje.   Przy nadczynności tarczycy (nadprodukcji T3 i T4) stężenie TSH jest niższe, a przy niedoczynności – wzrasta.  Przed aplikacją jodowego środka cieniującego powinno się dokonać pomiaru stężenia FT3 i FT4. Pozwoli to zorientować się, czy w przypadku choroby tarczycy, u danego Pacjenta, należy zrezygnować z kontrastu. Badania na poziom hormonów nie wykonuje się rutynowo. Poddawani są mu przede wszystkim pacjenci,
u których: wykryto tzw. wole lub guzki tarczycy, stwierdzono nadczynność tarczycy lub podejrzewa się ją na podstawie charakterystycznych objawów lub stwierdzono podwyższony poziom przeciwciał przeciwtarczycowych.

Norma FT3 to wynik w granicach 2,25-6 pmol/L (1,5-4 ng/L) przy prawidłowym poziomie TSH 0,4-4,0 µIU/ml.

FT3 podwyższone przy jednoczesnym obniżeniu poziomu TSH poniżej 0,4 µ IU/ml może wskazywać na nadczynność tarczycy. Norma FT4 powinna wynosić od 10 pmol/L (8ng/l) do 25 pmol/L (20ng/l).

FT4 podwyższone i jednoczesne obniżenie TSH może świadczyć o nadczynności tarczycy.

Jeżeli Pacjent przyjmuje którykolwiek z wymienionych leków, powinien ustalić przyjmowanie ich z lekarzem kierującym na badanie: Interleukina 2, NLPZ, Aminoglikozydy, β-blokery.

Pacjentom leczonym jodem radioaktywnym nie należy podawać jodowych środków kontrastujących, co najmniej 2 miesiące przed leczeniem.

Pacjenci leczeni farmakologicznie z powodu choroby tarczycy powinni wykonać badanie TSH nie wcześniej niż 2 tygodnie przed terminem TK. W przypadku stężenia TSH poniżej dolnej granicy normy, niezbędna jest pisemna zgoda endokrynologa lub lekarza kierującego, na podanie kontrastu jodowego.

Pacjenci chorujący na astmę powinni posiadać przy sobie leki wziewne.

PRZECIWWSKAZANIA DO BADANIA.

Nie wykonuje się badań TK Pacjentom, którzy nie wyrazili na to zgody.

Nie wykonuje się planowych badań TK kobietom w ciąży.

Badanie TK kobiecie w ciąży może być wykonane wyłącznie w warunkach klinicznych, w stanie zagrożenia życia i zdrowia matki, za jej wiedzą i świadomą zgodą.

Nie wykonuje się badań TK osobom, które nie mogą pozostać nieruchomo w pozycji leżącej na czas badania.

Bardzo ważne jest przestrzeganie zaleceń personelu pracowni przed badaniem i w trakcie jego trwania.

Sposób przygotowania Pacjenta do badania zależy od tego, jaka część ciała będzie badana. Badanie wykonywane jest zawsze w pozycji leżącej i trwa od 10 do 30 minut.

PO BADANIU.

O zakończeniu badania informuje personel pracowni.

Jeżeli Pacjent miał podany dożylnie kontrast, musi pozostać w poczekalni do czasu usunięcia wenflonu (około 20 minut).

Po badaniu z kontrastem należy wypić, w ciągu doby, 3 litry niegazowanej wody.

Zaraz po badaniu można normalnie spożywać posiłki.

WYNIK BADANIA.

Wynik badania jest w formie papierowej z dołączoną płytą CD. Wszystkie dokumenty pozostawione do porównania zostają oddane wraz z wynikiem.

Orientacyjny czas oczekiwania na wynik to trzy tygodnie.

Badania Pacjentów z kartą DILO są objęte  priorytetem, opis takiego badania gotowy jest do 5 dni.

Informacja o wpływie działalności, związanej z narażeniem na promieniowanie jonizujące, wykonywanej przez Brzeskie Centrum Medyczne, na zdrowie ludzi i środowisko.

Rok 2022.

Na podstawie art. 32c ust. 2 ustawy Prawo atomowe (Dz. U. 2021 poz. 1941).

Brzeskie Centrum Medyczne prowadzi działalność związaną z narażeniem na promieniowanie jonizujące w celach medycznych polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu rentgenodiagnostyki
i radiologii zabiegowej.

Działalność wykonywana jest na podstawie zezwoleń Opolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego dotyczących uruchomienia pracowni rentgenowskich, uruchomienia i stosowania aparatów rentgenowskich do diagnostyki medycznej i radiologii zabiegowej.

Brzeskie Centrum Medyczne prowadzi ocenę narażenia pracowników metodą dozymetrii indywidualnej.

Na podstawie pomiarów dawek indywidualnych, pracownicy zostali zaliczeni do kategorii narażenia B.

W ciągu minionych 12 miesięcy (10.10.2021r. do 09.10.2022r.) nie zarejestrowano dawek przekraczających dawki graniczne dla personelu.

Na podstawie przeprowadzonych, przez Opolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny, pomiarów dozymetrycznych, potwierdzających, że konstrukcja ścian, stropów, drzwi oraz zainstalowane urządzenia ochronne w pracowniach rentgenowskich, salach operacyjnych, zabezpieczają osoby pracujące, osoby z ogółu ludności przed otrzymaniem w ciągu roku dawek określonych w § 2 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r. (Dz. U. Nr 180, poz. 1325).

W Brzeskim Centrum Medycznym wykonywanie działalności związanej z narażeniem jest zgodne z zasadą optymalizacji wymagającą, aby – przy rozsądnym uwzględnieniu czynników ekonomicznych i społecznych oraz aktualnego stanu wiedzy technicznej – liczba narażonych pracowników i osób z ogółu ludności oraz prawdopodobieństwo ich narażenia było jak najmniejsze, a otrzymywane przez nich dawki promieniowania
jonizującego były możliwie małe.

Działalność związana z narażeniem na promieniowanie jonizujące w minionych 12 miesiącach nie miała negatywnego wpływu na zdrowie ludzi i środowisko.